Vecihi Hürkuş'un Hayatı ve Bilinmeyen Başarıları

6 Ocak 1896 İstanbul’da, gümrük müfettişi Faham Bey ve Zeliha Niyir Hanım’ın ortanca çocukları olarak dünyaya gelen Vecihi Faham’dır. 16 yaşındayken 1912’de Balkan Harbi’ne katılır.  1914 pilot olmaya karar verir. Makinist Mektebine gönderilir. 1. Dünya Savaşında, Bağdat cephesine “Uçak Makinisti” olarak katılır. Fakat uçak kazasında yaralanarak İstanbul’a döner ve bu kaza Vecihi Hürkuş’un pilot olma isteğini körükler ve Yeşilköy’deki Tayyare okuluna gider. 1916 senesinde ilk uçuşunu gerçekleştirerek Pilot  Astsubay olarak mezun olan Hürkuş, 1917 senesinde Kafkas cephesine atanır. Kafkas cephesinde bir uçak düşürerek Türkiye’nin uçak düşüren ilk pilotu olur.

Yine aynı cephede bir hava çatışmasında yaralanarak Rus’lara esir düşer. Türklerin toplandığı Azerbaycan’ın Nargin adasındaki esir kampından Azerbaycanlı Türk’lerin yardımı ile   1 yıllık esaretten sonra, yüzerek kaçar.  Daha sonra Kurtuluş Savaşı’na katılır. Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve son uçuşunu gerçekleştirmiş ve 3 takdirname alarak  “İstiklal Madalyası”na layık görülmüştür. Yunanlılardan savaş ganimeti olarak toplanan parçalardan İlk Türk uçağı olan “Vecihi K-6” modelini üretir. Uçağın uçuş sertifikasını alabilmesi için izine ihtiyaç vardır. Bunun için bir heyet toplanır. Fakat heyette uçak uçurmayı bilen olmadığı için Hürkuş’a, “Biz sana bu lisansı veremeyiz, uçağına güveniyorsan atla, uç, bizi de kurtar” denir. 28 Ocak 1925 senesinde Vecihi Hürkuş, denileni yapar uçağına atlar ve 15 dk’lık bir deneme uçuşu yapar. Fakat “İzin almadan uçtun” gerekçesi ile cezalandırılır. Milli Savunma Bakanlığı Kayseri’de, Tayyare ve Motor Anonim Şirketi adında bir uçak fabrikası kurmak ister.  Kısa adı TOMTAŞ olan fabrika, uçak yapımı için Hürkuş ile anlaşır. Hürkuş , biri 14 kişilik diğeri 6 kişilik, tek motorlu uçaklarla 1927 senesinde Ankara – Kayseri arasında ulaşım uçuşları yapar. Bu uçuşlar Türkiye’nin ilk hava yolları uçuşları arasındadır. Hürkuş, TOMTAŞ’a uçakların yakıt deposuna ilave yaparak Ankara–Tahran uçuşunu gerçekleştirmek istediğini söylemiştir. Bu sayede üretimi arttırarak yabancı devletlere de uçak satabilme fikrini sunmuştur. Ancak TOMTAŞ kabul etmemiş ve 1928 senesinde iflas etmiştir. 1930 Senesinde Vecihi Hürkuş, Kadıköy’de kiraladığı bir keresteci dükkanında, 3 ay gibi bir sürede, ilk Türk sivil uçağı olacak olan Vecihi  K-14’ün çalışmalarına başlar ve 23 Nisan 1931 senesinde Türkiye’den lisans alamadığı için Çekoslovakya’ya giderek, “Uçabilir lisansını oradan alır. 3 Kasım 1931 senesinde gelen telgrafla Vecihi K-14 uçuştan men edilerek uçması yasaklanır. 21 Nisan 1932’de Vecihi Hürkuş, ilk Türk Sivil Tayyare Mektebini Kurar. Türkiye’nin ilk kadın pilotu olan, Bedriye Gökmen bu okuldan mezunolmuştur. 1933 senesinde Hürkuş, adı Nuri Bey  olan Vecihi K-16 uçağını yapar. Uçak motoru kullanılarak Vecihi-SK adlı bir deniz botu da yapılmıştır. Türk Hava Kurumu başkanı Fuat Bulca Bey’den aldığı bilgi ile Atatürk “Ya, öyle mi? O halde Türk Kuşu namı ile yeni bir çalışma yolu açın ve Vecihi’den faydalanın!” emrini vermiştir. 1937 senesinde Türk Hava Kurumu, Hürkuş’u mühendislik eğitimi alması için Almanya’daki Weimar mühendislik okuluna gönderir. Hürkuş ,1939 senesinde diplomasını alır ancak Türkiye’ye döndüğünde,  “İki yılda mühendis olunmaz” gerekçesi ile uçak mühendisliği ruhsatını alamaz. Havacılıktan uzun yıllar ayrı kaldıktan sonra 1947’de Kanatlılar Cemiyeti’ni ve yine aynı adla Kanatlılar Dergisi’ni kurar. 1951’de beş arkadaşı ile birlikte Türk Kanadı adında havadan zirai ilaçlama yapan bir şirket kurar. Fakat ortakları ile anlaşamaz ve şirketten ayrılır. 26 Kasım 1954’te Hürkuş Havayollarını kurar.Ancak kazalar, kaçırılmalar ve sabotaj gibi sebeplerden dolayı şirket uçuştan men edilir. Ankara’da geçirdiği bir kaza sonucu Vecihi Hürkuş 16 Temmuz 1969 yılında hayatını kaybetmiştir.